NS TRƯỜNG SƠN NGÔI SAO HỒ QUẢNG SÁNG TRÊN ĐẤT MỸ

Nghệ thuật sân khấu cải lương ngày một xuống dốc, ở trong nước không có rạp để hát, khán giả không còn xem hát cải lương đông đảo như hồi xưa, người ta cho là cải lương đã lỗi thời, tuồng tích cùng các điệu hát đều xưa rít xưa rang.

Người ta đổi mới cải lương bằng hát thứ cải lương hoành tráng nghĩa là tổng hợp tất cả các loại hình hát trên sân khấu trong tuồng Kim Vân Kiều và Chiếc Áo Thiên Nga. Sự pha trộn đủ thứ nghệ thuật thập cẩm vô một tuồng hát giống như một thứ xào bần, trộn đủ thứ vô một nồi, người đói cũng nuốt không vô.

Để chứng minh là nghệ thuật hát cải lương không cần hát opera, không cần hát chầu văn hay tấu hài lăng nhăng, cũng không cần treo rút nhiều nghệ sĩ tòn ten trên không cho khán giả nhìn mặt và cũng không cần đưa cả trăm nghệ sĩ chạy rần rần múa khăn múa quạt trên sân khấu như kiểu cải lương hoành tráng, các nghệ sĩ hát cải lương tuồng cổ bèn bay qua Hoa Kỳ, hát nhiều suất hát ở Cali, Westminster, San José được khán giả Việt Kiều hoan hô quá mạng.

Trong số nghệ sĩ bay show qua Hoa Kỳ để chứng minh rằng nghệ thuật hát cải lương còn được đại đa số người Việt Nam ưa thích, có nghệ sĩ Trường Sơn, một trong những nghệ sĩ đã được đào luyện từ đoàn Đồng Ấu Minh Tơ trong thập niên 50, đến nay gần bốn mươi năm trên sân khấu, nghệ sĩ Trường Sơn vẫn còn hát hay và thu hút khán giả một cách kỳ diệu nhờ vào nghệ thuật hát cải lương.

Đào tạo từ đoàn Đồng Ấu Minh Tơ


Nghệ sĩ Trường Sơn và cha, nghệ sĩ Bảy Đức. Hình của Soạn giả Nguyễn Phương.


Nghệ sĩ Trường Sơn tên thật Lê văn Sơn, sanh năm 1950 (tuổi canh Dần) tại Saigon, cha của anh là nghệ sĩ Bảy Đực, người nghệ sĩ đánh trống tài danh trong nghệ thuật hát bội và hát tuồng cổ trong hàng mấy chục năm trên sân khấu các đoàn hát Vĩnh Xuân - Khánh Hồng, Minh Tơ - Khánh Hồng, đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ.


Nghệ sĩ Trường Sơn tên thật Lê văn Sơn, sanh năm 1950 (tuổi canh Dần) tại Saigon, cha của anh là nghệ sĩ Bảy Đực, người nghệ sĩ đánh trống tài danh trong nghệ thuật hát bội và hát tuồng cổ trong hàng mấy chục năm trên sân khấu các đoàn hát Vĩnh Xuân - Khánh Hồng, Minh Tơ - Khánh Hồng, đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ.


Từ thuở nhỏ, Trường Sơn cùng sống với cha mẹ ở rạp đình Cầu Quan, ban ngày ngoài giờ học văn hóa thì Trường Sơn thường được nghe tiếng trống, tiếng nhạc cùng giọng hát hò của các cô bác nghệ sĩ trong đoàn, Trường Sơn đã nhập tâm từ thơ ấu những điệu hát, lối hát nên khi được thầy Minh Tơ trực tiếp chỉ dạy, Trường Sơn nắm bắt những tinh túy nghề nghiệp rất mau lẹ. Trường Sơn được đào tạo trong đoàn Đồng Ấu Minh Tơ cùng một lượt với các nghệ sĩ Thanh Tòng, Bửu Truyện, Xuân Yến, Thanh Loan, Thành Tốt tức nghệ sĩ Hoàng Trinh, Vũ Đức, Thanh Hoàng,…

Thuở đó các diễn viên nhí Thanh Tòng, Trường Sơn, Xuân Yến, Bo Bo Hoàng, Thanh Loan, Thanh Phượng, Thành Tốt đã hát thành công các vở tuồng Tàu mà người trong nghề xem như là những vở tuồng kinh điển, những vở tuồng thầy. Đó là những tuồng Phụng Nghi Đình, Trảm Trịnh Ân, Xử Án Bàn Quý Phi, Bao Công Xử Án Quách Què, Quan Công Đấp Đập Bắt Bàng Đước…

Các nghệ sĩ Đồng Ấu Minh Tơ trong đó có kép Trường Sơn có một phong cách trình diễn mới, nghĩa là những động tác vũ đạo thì ông thầy Minh Tơ vẫn dựa vào vũ đạo hát bội, có tinh lọc, tiết chế cho đẹp hơn, bớt rườm rà, thêm vào đó có bộ hát quảng, điệu ca quảng được Việt hóa, thành ra tuy là đoàn hát Đồng Ấu Minh Tơ chỉ gồm những nghệ sĩ từ 11 tuổi đến khoảng 15 tuổi nhưng sức thu hút khán giả kỷ lục. Nghệ sĩ tí hon Trường Sơn và nghệ sĩ Thanh Tòng là hai nghệ sĩ diễn thành công các vai kép võ như Lữ Bố, Triệu Tử Long, Châu Du, Quan Công, Quan Bình, Châu Xương, Trịnh Ân, và các vai kép văn như Tống Nhơn Tôn, Bao Công…

Thành công trên sân khấu Hồ Quảng
Năm 1972, khi nghệ sĩ Khánh Hồng tổ chức hát Hồ Quảng trên đài truyền hình và Thanh Tòng tổ chức hát Hồ Quảng hàng đêm ở rạp hát Long Phụng, nghệ sĩ Trường Sơn là một trong những kép chánh ăn khách nhứt lúc bấy giờ.

Thời gian nầy, nghệ sĩ Trường Sơn thành hôn với nữ nghệ sĩ Thanh Ngọc, bạn diễn trong đoàn hát của ông bầu Khánh Hồng – Minh Tơ. Trường Sơn và Thanh Ngọc có được hai con: Tuấn Sang sanh năm 1971 và Thanh Uyên (gái) sanh năm 1973.

Sau năm 1975, gia đình nghệ sĩ Trường Sơn đổ vỡ, Thanh Ngọc dẫn hai con Tuấn Sang và Thanh Uyên về sống với mẹ ở tỉnh Long Xuyên.

Trong thời gian chưa được chánh quyền mới cho thành lập đoàn hát, Trường Sơn và các nghệ sĩ chuyên hát Hồ Quảng và tuồng cổ phải hành nghề tay trái để mưu sinh. Có người mua gánh bán bưng, Trường Sơn phải chạy xe ôm một thời gian, cho đến khi đoàn hát Minh Tơ được phép thành lập trở lại, Trường Sơn về hát những vai dàn bao cùng với các diễn viên tài danh Thanh Tòng, Hữu Cảnh, Công Minh, Bạch Lê, Xuân Yến, Thanh Loan, làm nổi bậc một nghệ thuật biểu diễn tuồng cổ qua các tuồng dã sử Câu Thơ Yên Ngựa, Tô Hiến Thành Xử Án, Bảo Táp Nguyên Phong….

Một gia đình tài danh
Năm 1976, Nghệ sĩ Trường Sơn kết hôn với nữ nghệ sĩ Thanh Loan, con gái của nghệ sĩ bậc thầy Minh Tơ. Cuối năm 1976, Trường Sơn và Thanh Loan có được đứa con gái đầu lòng, đặt tên là Lê thị Ngọc Trinh. Năm sau, 1977, anh chị có thêm một con gái đặt tên là Lê Tú Sương, năm 1982, anh chị lại có thêm một gái là Lê thị Thanh Thảo.

Năm con của nghệ sĩ Trường Sơn: Tuấn Sang, Thanh Uyên, Ngọc Trinh, Tú Sương, Thanh Thảo hiện nay là năm diễn viên tài danh, thế hệ thứ năm của các nghệ sĩ tiền Phong Minh Tơ, Bảy Sự và nhạc sĩ chuyên đánh trống Bảy Đực. Riêng nữ nghệ sĩ Tú Sương nhận được huy chương vàng giải Trần Hữu Trang năm 1995. Tú Sương và nghệ sĩ Vũ Luân là hai nghệ sĩ trẻ thế hệ mới sau năm 1975 được khán giả trong và ngoài nước ái mộ nồng nhiệt.

Đến những năm 1996, 1997, đoàn Minh Tơ giải tán, nghệ sĩ Trường Sơn và các con tham gia những chương trình ca cổ và hát trích đoạn trong Đầm Sen, chương trình Vầng Trăng cổ nhạc, ở các tụ điểm Văn Hóa. Trường Sơn và các con của anh cũng hát tăng cường cho các đoàn tỉnh.

Nữ nghệ sĩ Thanh Loan ngưng không tham gia thường xuyên các chương trình hát ở Đầm Sen, Hồ Kỳ Hòa. Thanh Loan lo việc nhà cửa, chăm sóc dạy dỗ các con, Các con của đôi nghệ sĩ tài danh Trường Sơn Thanh Loan đều trở thành những nghệ sĩ giỏi tay nghề là phần lớn do Trường Sơn và Thanh Loan trực tiếp chỉ dạy. Ngoài ra các cháu còn được thầy Bạch Long dạy hát trong đoàn Đồng Ấu Bạch Long.

Đến giữa năm 2007, Trường Sơn được mời sang Hoa Kỳ trình diễn. Lần đầu tiên tại rạp hát La Mirada ở Hoa Kỳ, Trường Sơn thực hiện một chương trình hát Hồ Quảng với các nghệ sĩ Hồ Quảng tài danh từ Việt Nam sang và hát chung với các con của anh, đó là một chương trình vinh danh nghệ sĩ Trường Sơn với chủ đề Sắc Màu Sân Khấu. Trong chương trình Sắc Màu Sân Khấu, Trường Sơn hát trích đoạn Xử Án Thượng Dương Hoàng Hậu gồm có nghệ sĩ Trường Sơn và hai con là Tú Sương và Thanh Uyên. Trích đoạn Bao Công vô lò gạch, Trường Sơn diễn với nữ nghệ sĩ Ngọc Đáng và con là Thanh Thảo. Trích đoạn Cam Tử Lộ tức Lưu Bị Cầu Hôn Giang Tả thì Trường Sơn hát với Chí Tâm, Bạch Mai và con trai lớn là Tuấn Sang.

Hạnh phúc về già của một nghệ sĩ là còn được hát cho khán giả thân thương của mình xem. Nghệ sĩ Trường Sơn còn có cái hạnh phúc mà không phải nghệ sĩ nào cũng có được là anh thường được hát chung trên sân khấu với 5 người con của anh. Các con của anh cũng là những nghệ sĩ tài danh, được rất nhiều khán giả ái mộ, lại là những truyền nhân nhận được đầy đủ sở học hát tuồng cổ, tuồng Hồ Quảng mà Trường Sơn cũng như các gia đình nghệ sĩ Minh Tơ Thành Tôn muốn lưu truyền lại hậu thế để giữ vững nghệ thuật hát cổ truyền của dân tộc.

Nữ nghệ sĩ Thanh Loan, người vợ đầu ấp tay gối của nghệ sĩ Trường Sơn là một nghệ sĩ nổi tiếng trong các vai đào võ và các vai võ tướng(do cô giả trai thủ diễn). Thanh Loan đã hát các vai Triệu Tử Long, Lữ Bố rất oai hùng, điệu múa võ và cách ca gợi nhớ danh tài Phùng Há trong vai Lữ Bố.

Nữ nghệ sĩ Thanh Loan còn có những vai hát để đời như vai Thượng Dương Hoàng Hậu trong tuồng Tô Hiến Thành Xử Án, Thanh Loan nhờ nước da trắng trẻo, mặt đep, môi son, nhờ thuần thục vũ đạo tuồng Tàu nên cô hát các vai đào lẵng như Hàn Tố Mai, Điêu Thuyền thật đẹp, hay là vào vai đào võ Đào Tam Xuân, Thanh Loan đã để một dấu ấn sâu sắc trong tâm trí khán giả mộ điệu.